Nelle, de heks van Cruysem - Marc de Bel

 

 

 

Heksenvervolging, 17e eeuw, onrecht.

 

Nelle woont bij haar tante Clara in een lemen huisje aan de rand van het Hollebeekbos. In het dorp wordt er vaak een beroep gedaan op de kennis van tante Clara over pijnverzachtende middeltjes of moeilijke bevallingen. Mede daardoor nemen in het dorp de roddels toe en op een dag worden tante Clara en Nelle opgepakt voor hekserij. Ze worden op afschuwelijke wijze verhoord en gefolterd. Ze ontkennen alles, maar niets kan de baljuw ervan overtuigen dat ze geen heksen zijn. Wanneer tante Clara voelt dat voor haar geen hulp meer kan baten laat ze Nelle beloven dat ze hun naam zal zuiveren. Nelle kan ontsnappen en na vele jaren ontdekt ze dat er in Oudewater een heksenwaag bestaat. Door haar daar te laten wegen kan ze bewijzen dat ze geen heks is.

 

Het boek is gebaseerd op een waargebeurd feit, namelijk het proces van Clara de Vos in 1643. De hoofdrol in het boek is weggelegd voor een moedig meisje dat onder barre omstandigheden haar plan weet te trekken en opkomt voor zichzelf. Daarmee doet het me direct denken aan Geef me de Ruimte van Thea Beckman. Marc de Bel maakt weinig gebruik van lange beschrijvingen en dat is misschien waarom hij niet altijd hoog aangeschreven staat. Soms wordt er neerbuigend gedaan over de boeken van Marc de Bel, maar het niveau van dit boek vind ik prima voor 13-jaringen. Het taalgebruik is eerder eenvoudig maar wel doorspekt met historische elementen. De eigentijdse afbeelding in het boek van een terechtstellingen van een vrouw en de vergeelde pagina's verhogen de autenticiteit van het verhaal. Marc de Bel is erin geslaagd de tijdsgeest op een intense manier weer te geven. Het tempo van de opeenvolgende acties ligt hoog. Er is veel afwisseling. De nachtmerries van Nelle zijn als een sprookje verweven doorheen het verhaal en geven het een extra dimensie. Wat opvalt is dat er veel seks in het verhaal voorkomt, maar met de bekroning van de Kinder- en Jeugdjury in het achterhoofd, vermoed ik dat jongeren zelf dit niet als storend ervaren. Het is de allereerste keer dat ik een boek heb gelezen van Marc de Bel en ik ben aangenaam verrrast. Ik zou zo weer iets van hem lezen.

 

Marc de Bel over Nelle, de heks van Cruysem.

 

Het boek is ondertussen bewerkt tot een toneelstuk dat aangeboden wordt aan scholen. 

 

En er is ook een eerste literair bier verschenen!

 

 

Smordok slaat onverwacht toe. De Moerasgriezel mept mijn redder brutaal neer, grijpt mij vast en sleurt mij likkebaardend naar zijn donkere hol, onder de Stenen Brug. Het is er koud en kil en aardedonker en het stinkt er verschrikkelijk naar rattenpis en goor. Ik schreeuw tevergeeft om hulp.

'Help!' Help!'

 

Het gestommel op de stenen keldertrap haalt mij uit mijn enge droom. Maar ik word wakker in een andere nachtmerrie en zie nog net een magere rat in een gat in de vloer verdwijnen. Tante zit naast mij op de brits en kijkt gespannen naar de deur van de cel. Ik wrijf de slaap uit mijn ogen en ga ook overeind zitten. Tante neemt mijn beide schouders stevig vast en kijkt mij streng aan. Ze ziet er opeens erg oud uit. Maar ook dapper en strijdvaardig.

'Luister goed, Nelle! Je zegt geen woord!' fluistert ze met toe. 

'Wat ze je ook vragen, je geeft geen antwoord! Berepen? Je zwijgt en blijft zwijgen! Wat er ook gebeurt!'

'Euh ... ja, tante. Maar ...'

De deur van de cel gaat wijd open. Onderbaljuw Balcaen treedt als eerste naar binnen, op de voet gevolgd door schepen Van Elstraete. Schepen Vanhaute en Van Hecke, die Manke Hekke wordt genoemd sinds hij als kind uit een appelboom is gevallen, blijven in het deurgat staan. De vier mannen kijken streng en gewichtig voor zich uit. 

'Jullie verschijnen voor de vierschaar en krijgen een eerlijk proces, waarop jullie de kans krijgen om te bewijzen dat at jullie ten laste wordt gelegd, is gelogen', neemt de onderbaljuw het woord. 'Gelieve ons te volgen.'

Zijn stem klinkt plechtig en bezagdigd, heel wat minder nerveus dan gisteren.

Tante en ik wisselen een blik. 

'Wij zijn geen heksen,' verzekert tante. 'Wij doen niemand kwaad. Het is niet omdat ....'

'Vertel dat straks allemaal maar', snoert schepen Van Elstraete haar de mond.

Hij grijpt tante bij de pols en trekt haar hardhandig naar de deur. Ik schiet in een plotse opwelling op de bruut af en stomp met alle kracht mijn vuist in zijn zij. 'Laat tante gerust!' snauw ik hem toe. 'Wie denk jij wel wie je ...'

De rake kaakslag doet me versuft achterover vallen. Ik krijg niet eens de kans om op te krabbelen. 

'Je zult straks wel een toontje lager zingen, heksenjong!' sist hij me toe, terwijl hij mij de cel uit sleurt.